Każdy odpowiedzialny przedsiębiorca, zarówno ten rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, jak też ją kontynuujący w kolejnym roku podatkowym, stoi przed poważnym dylematem wyboru najkorzystniejszej dla siebie formy opodatkowania. Ustawodawca przewidział bowiem, że podatnik może rozliczać podatek dochodowy na zasadach ogólnych, w formie podatku liniowego, w postaci ryczałtu ewidencjonowanego lub też karty podatkowej.  Każda z tych form opodatkowania ma swoje wady i zalety, choć raczej należałoby w tym przypadku mówić o możliwościach i ograniczeniach. O tym bowiem, czy i kiedy warto skorzystać z takiej a nie innej formy opodatkowania decydują specyficzne, indywidualne i właściwe tylko danemu przedsiębiorcy uwarunkowania. Jest to trudny wybór przy którym warto skorzystać z porady doradcy podatkowego.

Co to jest jest podatek liniowy?

Podatek liniowy to forma opodatkowania, w której dochód z działalności gospodarczej, niezależnie od jego wysokości, jest opodatkowany zawsze stałą stawką - 19% zgodnie z art.30c ust.1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.). Nie ma tutaj zatem zastosowania skala podatkowa, właściwa dla ogólnych zasad opodatkowania, zgodnie z którą stawka podatku zależy od wysokości uzyskanych dochodów. Przedsiębiorca nie jest więc narażony na ryzyko zapłaty podatku w wysokości aż 32% od dochodu przekraczającego tzw. drugi próg podatkowy tj. kwotę 85 528 zł.

Jeśli weźmiemy pod uwagę, że dochód poniżej tej kwoty jest opodatkowany na ogólnych zasadach według stawki 18%, to opłacalność opodatkowania w formie podatku liniowego  uwidacznia się więc dopiero po przekroczeniu przez podatnika drugiego progu podatkowego. 

W rzeczywistości wybór opodatkowania liniowego zazwyczaj staje się korzystny dopiero po przekroczeniu 100 tys. zł dochodu.

Jednak ze względu na szereg ulg i odliczeń, z których w podatku liniowym nie można skorzystać, moment korzystnego przejścia na stały 19% podatek jest uzależniony od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy. Dlatego przed podjęciem takiej decyzji warto skonsultować się ze swoim doradcą podatkowym lub biurem rachunkowym.

Podatek liniowy – warunki opodatkowania

W przeciwieństwie do opodatkowania na zasadach ogólnych z możliwością skorzystania z podatku liniowego wiążą się pewne ustawowe ograniczenia. Pierwsze dotyczy źródła przychodu, które może zostać opodatkowane w sposób liniowy. Zgodnie z przepisami, stawką 19% opodatkowuje się wyłącznie przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art.14 u.p.d.o.f.

Dodatkowo przedsiębiorca,  który zamierza wybrać rozliczenie dochodów w formie podatku liniowego nie może świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy w tym samym roku podatkowym, w którym wykonywał na etacie pracę o podobnym charakterze.

Wybór sposobu opodatkowania w formie podatku liniowego przy zakładaniu działalności gospodarczej polega na dokonaniu odpowiedniego zapisu we wniosku o rejestrację firmy składanym w CEIDG. Jeśli działalność ta jest kontynuowana, przedsiębiorca do 20-tego stycznia nowego roku podatkowego ma obowiązek złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o swoim wyborze.

Jakie są zalety podatku liniowego?

Podatek liniowy posiada jedną, najważniejszą zaletę – niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu stawka podatku zawsze wynosi 19%.

Podatek liniowy stanowi więc idealne rozwiązanie dla wszystkich tych przedsiębiorców, którzy osiągają duże, przekraczające drugi próg podatkowy dochody. Chroni on bowiem przed koniecznością odprowadzania podatku w wysokości aż 32% od dochodów powyżej  kwoty 85 528 zł.

Jakie są wady podatku liniowego?

Podatek liniowy posiada prostą konstrukcję, która jednak nie jest pozbawiana wad. Sam mechanizm obliczania podatku jest identyczny jak w przypadku zasad ogólnych tj. podstawą opodatkowania jest dochód, czyli różnica pomiędzy przychodem, a kosztami jego uzyskania. Przychody oraz koszty, ustalane są na podstawie ksiąg podatkowych (Podatkowa księga przychodów rozchodów  lub księgi rachunkowe), do których prowadzenia podatnik jest zobowiązany przepisami prawa. Ustawodawca nie przewidział tu żadnych ułatwień.

Przedsiębiorcy rozliczający się według podatku liniowego zostali pozbawieni możliwości skorzystania z większości ulg i odliczeń oraz z możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Podatnik ma jedynie prawo do odliczenia od osiągniętego dochodu składek na ubezpieczenie społeczne oraz wpłat na IKE oraz pomniejszenia podatku o wysokość składki zdrowotnej (7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki).

W tej formie opodatkowania brak jest również kwoty wolnej od podatku, czyli ustalonej wysokości dochodu, od którego ustawodawca postanowił nie pobierać podatku.

Opodatkowanie w sposób liniowy rodzi konieczność składania deklaracji PIT-36L.

W sytuacji, gdy przedsiębiorca uzyskuje dochody także z innych źródeł np. pracuje na etacie, ma prawo skorzystać z większości dostępnych ulg podatkowych – ulgi na dzieci czy rehabilitacyjnej. W dalszym ciągu nie będzie miał jednak prawa do wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem lub samotnie wychowywanym przez siebie dzieckiem. Do rozliczenia rocznego konieczne będzie wtedy złożenie dodatkowej deklaracji PIT-37. Dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanej w sposób liniowy nie łączy się bowiem z dochodami z innych źródeł.

Podatek liniowy - podsumowanie

Podatek liniowy może być korzystną formą rozliczenia dla osób osiągających wysokie dochody z działalności gospodarczej, które na zasadach ogólnych według skali podatkowej zagrożone są podatkiem w wysokości 32%. Ze względu jednak na swoje ograniczenia warto dokładnie przeanalizować i wyliczyć jego opłacalność, zwracając przy tym uwagę na indywidualną sytuacje przedsiębiorcy.